Sağlık Çalışma Notları - Hap Bilgiler

Nefes Darlığı (Dispne) Nedir? Tıbbi ismi dispne olan nefes darlığı, akciğer, kalp, damar ve metabolik hastalıkların bir sonucu olarak ortaya çıkabilen, ciğerlerin yeterince hava alamaması sonucu göğüste daralma ve nefes almada zorluk yaşanması olarak tanımlanabilir.

Vazovagal senkop,* parasempatik *aşırı aktivite ve/veya sempatik yetersizlik nedeniyle ortaya çıkan bir tür nörojen aracılı senkopdur.
Bu durum bradikardi ve/veya vazodilasyona yol açar. ve bu fizyolojik yanıtlar kan basıncının ve beyin dolaşımının azalmasına neden olur.
Ağrı, korku, kan görme veya duygusal stres gibi nedenler tetikleyici olabilir. Hastalar genellikle presenkopal bir belirti süreci yaşarlar.
Senkop sırasında ayrıca *15 saniyeden daha kısa süren miyoklonik kasılmalar* görülebilir.
*Her türlü Anafilakside ilk önce* ABC kontrolü sonrasında *vakit kaybetmeden* yapılan *intramüsküler adrenalin* hayat kurtarıcı olacaktır.
Tercihen uyluğun orta kısmının *anterolateral bölgesine (uyluk vastus lateralis)* 1/1000'lik adrenalin solüsyonundan 0,3-0,5 mg (0,01mg/kg/doz olacak şekilde; *tek seferdeki en fazla doz:* erişkin için 0,5 mg, çocuk için (<12yaş) 0,3 mg) *intramüsküler* olarak uygulanır.
Bu doz gerekirse 5-15 dakika içinde *iki kez daha* tekrarlanabilir.


*Somatizasyon Tanı kriterleri;*
En az 4 ayrı yerde ağrı
En az 2 GİS semptomu
En az 1
genitoüriner sistem yakınması
Enaz 1 pseudo nörolojik semptom (parestezi, parezi, bayılma, körlük, sağırlık,kasılmalar, yutma güçlüğü vs.)
Somatizasyon bozukluğunda *hipokondriyazisden farklı olarak* esas endişe,Olayların sonuçlarını sürekli *aşırı dramatize etme (katastrofik) ve hayatı tehdit eden bir hastalıktan ziyade*, açıklanamayan çoğul bedensel belirtiler üzerine yoğunlaşmıştır.


*EPİDURAL HEMATOM*
Kranium ile dura arasında kanama vardır.
*En Acil intraserebral kanama tipidir.*
Epilepsi, kafa içi basınç artma sendromu bulguları (kusma, bradikardi, başağrısı),konfüzyon,bilinç bulanıklığı vardır.
*AÇIK PNÖMOTORAKS*
*KAPALI PNÖMOTORAKS*
*TANSİYON PNÖMOTORAKS*
*Her üçünün ortak belirtileri;*
*☆1)* Ani göğüs ağrısı,
*☆2)* Eşit olmayan göğüs genişlemesi,
*☆3)* Siyanoz, Dispne, Nefes seslerinin olmaması,
*☆4)* Hipotansiyon
*☆5)* Taşikardi
*☆6)* HİPOKSİ
*Digoksin intoksikasyonun* da ölüme neden olabilen en olası elektrolit bozukluğu *Hiperkalemi* dir
*Epidemik :* Bir toplulukta veya bölgede hastalık vakalarının, sağlıkla ilgili belirli davranışların veya sağlıkla ilgili diğer olayların açıkça normal beklentiyi aşan şekilde ortaya çıkması.
*Endemik :* Belirli bir coğrafi alan veya nüfus grubu içinde bir hastalık veya enfeksiyon etkeninin dışarıdan eklenme olmaksızın sürekli varlığı.
*Sporadik :* Olgular düzensiz, gelişigüzel zaman zaman ve genellikle seyrek olarak ortaya çıkar.
*EMG:* Periferik sinir hasarları
*EEG:* epilepsi, beyin ölümü tanısında kullanılır
*Beyin ölümü:* Derin komaya neden olan, geri dönüşümü olanaksız, santral sinir sistemi hasarı sonucunda tüm serebral ve beyin sapı işlevlerinin yitirilmesidir.
*Beyin ölümü tanısı koyabilmek için;* zehirlenmeler ve intoksikasyon (barbütaratlar, TCA[trisiklik antidepresan], lityum, narkotikler, sedatif hipnotikler ve antikolinerjikler gibi) mutlaka dışlanmış olmalıdır.

*Beyin ölümü için gerekli temel kriterler;*
Beyin sapı reflekslerinin olmaması
Apne
Koma
*Lomber ponksiyon* sırasında beyin omurilik sıvısı; L3-L4 aralıktan yapılır,
islem sırasında Beyin omurilik sıvısı (BOS) subaraknoit aralıktan alınır.

*Lomber ponksiyon endikasyonlari:*
menenjit ve ensefalit tanisi
BT ile tani koyamadigimiz ya da emin olamadigimiz *Subaraknoid kanama*
Bening intrakranial hipertanisyon (Psydotumör serebri) tanisini koymak icin
Normal basınçlı hidrosefalinin tanısını koymada

*Lomber ponksiyon konterendikasyonları;*
Kafa icerinde yer kaplayıcı etkisi olan her lezyon (serebral apse, büyük epidural ve subrudal hematomlar, beyin Tümörleri gibi)
Hastanin kanama diyatezi olması veya kanamaya yatkınlık yapacak *oral antikoagülan kullanması* (aspirin, klopidogrel veya düşük molekül agırlıklı heparin kullanıyor olmak
kontrendikasyon değildir)
LP yapılacak bölgede enfeksiyon olması
Spinal bölgede olan doğuştan malformasyonlar

*Lomber ponksiyon en sık komplikasyonu;*
Postponksiyonel BAŞ ağrısı(en sık)
Kanama ve enfkesiyon
Bel ağrısı
Beyin herniasyonu
Radiküler ağrı veya uyuşukluk gibi küçük nörolojik semptomlar
Cauda equina sendromu
Epidermoid tümör
Epidural BOS birikimi
Epidural hematom

*Lomber ponksiyon konterendikasyonları;*
Kafa icerinde yer kaplayıcı etkisi olan her lezyon (serebral apse, büyük epidural ve subrudal hematomlar, beyin Tümörleri gibi)
Hastanin kanama diyatezi olması veya kanamaya yatkınlık yapacak *oral antikoagülan kullanması* (aspirin, klopidogrel veya düşük molekül agırlıklı heparin kullanıyor olmak
kontrendikasyon değildir)
LP yapılacak bölgede enfeksiyon olması
Spinal bölgede olan doğuştan malformasyonlar
Koagulapati (INR > 1.5)
Trombositopeni (<50.000/mm³)
*Benzodiazepinler,* Metabolik asidoza neden olmayan veya sodyum kanallarını bloke etmeyen zayıf bazlardır ve ağırlıklı olarak *hepatik metabolizma tarafından elimine edilirler.*
Sodyum bikarbonat, benzodiazepin *intoksikasyonunda kullanılmaz.*